حدیث مشهورحدیث مشهور، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیثی گفته می‌شود که جماعتی آن را نقل کرده و بین اهل حدیث شایع باشد. ۱ - توضیح اصطلاحیکی از اقسام خبر واحد به اعتبار سند آن حدیث مشهور است. ۲ - تعاریف حدیث مشهورحدیث مشهور بین علمای حدیث مباحث زیادی را به خود اختصاص داده و از این رو برای آن تعاریف گوناگونی بیان شده که عبارتند از: ۱- حدیثی است که تعدادی از صحابه آن را نقل کنند و به حد تواتر نرسد. ۲- حدیثی است که تعداد راویان آن از دو نفر بیشتر باشد و به حد تواتر نرسیده باشد. ۳- حدیثی است که جماعتی آن را نقل کنند و در نزد اهل حدیث شایع باشد. ۴- حدیثی است که راویان آن بیش از دو یا سه نفر باشند. ۵- حدیثی است که بر زبان‌ها اشتهار یافته باشد ولی ممکن است راویان آن در جمیع یا در بعضی از طبقات از یک نفر تجاوز نکند و یا اصلاً سندی در آن نباشد. این اشتهار، اعم از آن است که فقط در نزد محدثان یا فقط در نزد عامه مردم و یا هر دو باشد. ۶- حدیثی است که تعداد راویان آن در تمام یا بعضی از طبقات از سه نفر بیشتر باشد. حدیث مشهور از اقسام مشترک حدیث است و از اقسام مختص به حدیث ضعیف نیست. اگر چه حنفیه مشهور را از اقسام حدیث متواتر شمرده‌اند ولی برخی آن را از اخبار آحاد به حساب آورده‌اند. ۳ - نسبت حدیث مستفیض و مشهوردرباره نسبت حدیث مستفیض و مشهور چند قول است: الف - حدیث مستفیض و مشهور مترادف هستند. ب - بین حدیث مستفیض و مشهور رابطه اعم و اخص مطلق بر قرار است و حدیث مشهور اخص است. ج - بین حدیث مستفیض و مشهور رابطه اعم و اخص مطلق برقرار است حدیث مستفیض اخص است. مثلاً: حدیث «انما الاعمال بالنیات» مشهور است ولی مستفیض نیست. ۴ - فرق حدیث غریب و عزیز و مشهورفرق غریب، عزیز و مشهور این است که: اگر یک نفر منفرداً روایتی را نقل کند غریب و چنان چه دو یا سه نفر نقل کنند عزیز و اگر جماعتی آن را نقل کنند مشهور نامیده می‌شود این فرق بنا بر اقوال بعضی از علما در تعریف حدیث مشهور صحیح است. ۵ - نکته مهمدر صورت تعارض بین مفاد دو روایت، روایتی که راویان آن بیشتر است بر روایتی که راویان کمتری آن را روایت کرده‌اند مقدم می‌شود؛ بنابر این، شهرت روایی یکی از اسباب ترجیح روایتی بر روایتی دیگر در فرض تعارض می‌باشد. ۶ - تعبیرات مترادفمترادفات این اصطلاح عبارتند از: خبر شایع، روایت شایع، مشهور، خبر مشهور، حدیث شایع، شایع و احادیث مشهور، روایت مشهور. [۸]
سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۱.
[۱۱]
درایة الحدیث، ص۴۹.
[۱۲]
درایة الحدیث، ص۵۰.
[۱۴]
علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۰.
[۱۵]
علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۸.
[۱۷]
مدیرشانه‌چی، علم الحدیث، ص۱۵۵.
[۱۸]
نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۷۲.
[۱۹]
فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۱۰، ص۵۵-۵۶.
[۲۱]
تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۴۸۵.
[۲۲]
مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۱۳.
[۲۳]
مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۵۵.
[۲۴]
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۱۵.
[۲۵]
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ۹۲.
[۲۹]
صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۵۸.
۷ - پانویس۸ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۲۷۱-۲۷۲. پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث مشکل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۲۶. رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی
|